Kaktus, który ma wiele imion. Najczęściej znamy go jako grudnik. Inne nazwy to: zygokaktus, kaktus bożonarodzeniowy (kaktus Bożego Narodzenia) albo szlumbergera. Ta ostatnia pochodzi z łaciny – Schlumbergera – na cześć francuskiego kolekcjonera kaktusów. Jej rodzaj obejmuje sześć gatunków i liczne mieszańce (hybrydy). A jak pielęgnować grudnika, by zawsze bogato obsypywał się kwiatami?
Grudnik to rodzaj obejmujący sześć gatunków oraz liczne mieszańce i odmiany. Jest określany najpiękniejszym kaktusem, ponieważ na tle wszystkich innych kwitnie najobficiej. A te są dzwonkowate, osadzone na krańcach płaskich bezkolcowych pędów. Mogą występować w kilku kolorach:
- białym,
- żółtym,
- czerwonym,
- pomarańczowym,
- łososiowym,
- różowym,
- magenta,
- purpurowym.
Pięknymi kwiatami szlumbergera obsypuje się tuż przed świętami Bożego Narodzenia – w grudniu – stąd też pochodzą jej inne nazwy (grudnik czy kaktus bożonarodzeniowy).
Grudnik – jak wygląda jego uprawa w domu?
Pielęgnacja szlumbergery jest wyjątkowo prosta. Nic dziwnego, że w XX wieku była to jedna z najpopularniejszych roślin doniczkowych. Znów wraca do łask i dumnie zdobi nasze mieszkania. Jak wygląda jej uprawa?

Gdzie postawić grudnika? Najlepsze stanowisko do uprawy
Nie umieszczaj kaktusa bożonarodzeniowego w miejscu bezpośrednio nasłonecznionym. Na takim stanowisku jego kwiaty mogą blednąć i z czasem opadać. Szlumbergera woli rozproszone światło lub delikatne zacienienie, wystawę północną lub wschodnią. Zniesie nawet półcień, choć wtedy może nie kwitnąć zbyt obficie.
Aby grudnik mógł się prawidłowo rozwijać, powinien być uprawiany w mieszkaniu – optymalna temperatura to 18-22 stopni. Na zimę (np. po świętach Bożego Narodzenia) można go przenieść do chłodniejszego pomieszczenia (o ile takim dysponujemy), w którym panuje ok. 12 stopni i ograniczyć podlewanie. Należy mieć jednak na uwadze, by nie przestawiać zygokaktusa w momencie jego kwitnienia, ponieważ grozi to zrzucaniem kwiatów.
Jak często podlewać kaktus Bożego Narodzenia?
Grudnik nie lubi mocnego przesuszenia podłoża, ani też przelania. Nie można doprowadzać do wysuszenia gleby na wiór oraz trzymania rośliny w nadmiarze wody. Kaktusa powinno się podlewać przeważnie raz lub dwa razy w tygodniu, średnio co 3-4 dni. W dwóch okresach spoczynku (po kwitnieniu oraz od sierpnia do października) oraz zimą zmniejszamy częstotliwość. Możesz wówczas podlewać go co ok. 10 dni. Gdy jednak zauważysz, że pędy zanadto wiotczeją i marszczą się, nawodnij roślinę i zwiększ częstotliwość podlewania.
Czy szlumbergera lubi zraszanie?
Jako że to roślina pochodząca z Ameryki Północnej, tropikalnych lasów, lubi dużą wilgotność powietrza, a co za tym idzie – zraszanie. Wykonujemy je jednak wyłącznie poza okresami spoczynku oraz kwitnieniem, w odstępie kilku dni (można połączyć z podlewaniem).
Uwaga! Do podlewania i zraszania grudnika używaj przegotowanej wody.
Jakie podłoże?
W przypadku szlumbergery najlepsza będzie ziemia przeznaczona do uprawy kaktusów oraz sukulentów wymieszana z torfem, usypana na 2-centymetrową warstwę keramzytu. Ziemię i dodatki do niej znajdziesz w każdym sklepie ogrodniczym. W jakim podłożu najlepiej rośnie ten kaktus? Powinno być przepuszczalne i mieć delikatnie kwaśny odczyn.
Jak często nawozić zygokaktusa?
Zapamiętaj – grudnika nawozimy wyłącznie raz na miesiąc w okresie wzrostu i kwitnienia, czyli od wiosny do końca lata oraz w okolicy grudnia. W okresie spoczynku możemy całkowicie zrezygnować z tego zabiegu.

Grudnik – rozmnażanie z sadzonek
To roślina naprawdę łatwa nie tylko w uprawie, lecz także w rozmnażaniu. A robimy to poprzez sadzonki pędowe – w dowolnym momencie poza okresem kwitnienia. Aby je pozyskać, przytnij wierzchołek pędu złożony z około dwóch segmentów liściowych. Odłóż fragment na kilka godzin, by rana przeschła. W międzyczasie przygotuj w płytkim naczyniu – może być podstawka doniczki – podłoże, np. piasek wymieszany z odrobiną ziemi (musi być delikatnie wilgotne). Pędy powinny wypuścić korzenie po około 4 tygodniach. Pamiętaj, by temperatura pomieszczenia miała ok. 22 stopnie.
Co jeszcze warto wiedzieć o tej roślinie?
Czy mimo tego, że uprawa grudnika jest prosta, nie napotkasz na żadne problemy? Co jeszcze warto wiedzieć? Staraj się co kilka lat przycinać jego rozrośnięte pędy (poza okresem kwitnienia). Jeśli zauważysz czarne obwódki u podstawy pędów, prawdopodobnie doszło do przelania rośliny. Nadmiar wody w glebie objawia się gniciem pędów.
Dlaczego grudnik nie kwitnie i dlaczego opadają z niego pąki?
Szlumbergera niekoniecznie lubi przestawianie. Jeśli zauważasz, że zrzuca pąki i kwiaty, możliwe, że to przez stres wywołany zmianami warunków uprawy, szczególnie miejsca. Staraj się znaleźć roślinie stanowisko do optymalnego wzrostu.
Przyczynami opadania pąków i kwiatów u grudnika są między innymi:
- trzymanie go w miejscu mocno nasłonecznionym;
- przestawianie doniczki z rośliną w okresie kwitnienia;
- nadmierne przesuszenie podłoża;
- wystawianie kaktusa na skrajnie wysokie lub niskie temperatury.
Czy szlumbergera jest trująca?
Nie musisz się obawiać o swoich podopiecznych. Grudnik nie jest uznawana za roślinę niebezpieczną dla kotów, psów czy koni według ASPCA (The American Society for the Prevention of Cruelty to Animals). Niemniej warto ustawić go w miejscu nieprzystępnym dla czworonogów lubiącym podgryzać rośliny. Choć nie jest toksyczna, może po zjedzeniu wywołać rewolucje żołądkowe u zwierzaka.
Czym różni się kaktus bożonarodzeniowy od wielkanocnego?
Przede wszystkim rozróżnimy je po okresie kwitnienia. Jak nazwy wskazują, kaktus bożonarodzeniowy kwitnie zimą, a wielkanocny – wiosną. Różnią się także wyglądem kwiatów. Grudnik ma je dłuższe, z czasem odchylające się do tyłu, odsłaniając pręciki. Kaktus wielkanocny z kolei ma wąskie i ostro zakończone płatki ułożone bardziej gwiaździście.